ไม้เท้ายายม่อม
ระบบจะตอบกลับภายใน 24 ชั่วโมง
ขอบคุณสำหรับข้อเสนอแนะและข้อมูลเพิ่มเติม เราจะนำข้อมูลของท่านไปพัฒนาระบบให้ดียิ่งขึ้น
ม้เท้ายายม่อม ชื่อสามัญ One Root Plant
ไม้เท้ายายม่อม ชื่อวิทยาศาสตร์ Clerodendrum indicum (L.) Kuntze ส่วนอีกข้อมูลระบุว่าเป็นชนิด Clerodendrum petasites (Lour.) S.Moore จัดอยู่ในวงศ์กะเพรา (LAMIACEAE หรือ LABIATAE)
สมุนไพรไม้เท้ายายม่อม มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า พญาเลงจ้อน พญาเล็งจ้อน เล็งจ้อนใต้ (เชียงใหม่), พินพี (เลย), ท้าวยายม่อมป่า (อุบลราชธานี), พมพี (อุดรธานี), โพพิ่ง (ราชบุรี), ว่านพญาหอกหล่อ (สระบุรี), หญ้าลิ้นจ้อน (ประจวบคีรีขันธ์), กาซะลอง จรดพระธรณี ดอกคาน (ยะลา), ปิ้งขม ปิ้งหลวง ไม้เท้าฤาษี (ภาคเหนือ), ดอกไม้มอญ จรดพระธรณี พญาลิงจ้อน ปู่เจ้าปทุมราชา ไม้ท้าวยายม่อม เท้ายายม่อม (ภาคกลาง), พญารากเดียว ไม้เท้าฤาษี (ภาคใต้), พวกวอ (กะเหรี่ยง-กำแพงเพชร), ท่าละม่อม, ท้าวยายม่อม, เท้ายายม่อมตัวเมีย, ปู่เจ้าหายใจไม่รู้ขาด เป็นต้น
สรรพคุณของไม้เท้ายายม่อม
1.หัวในดินสามารถนำมาใช้ทำเป็นแป้งได้ ซึ่งเรียกว่า "แป้งท้าวยายม่อม" ซึ่งตำรายาไทยจะนำแป้งท้าวยายม่อมมาละลายกับน้ำ น้ำตาลกรวด ตั้งไฟแล้วกวนให้สุก แล้วนำมาให้คนไข้ที่เป็นโรคเบื่ออาหารและมีอาการอ่อนเพลียกิน จะทำให้เกิดกำลังและชุ่มชื่นหัวใจ (หัวในดิน)
2.รากสดมีรสขม นำมาต้มกับน้ำกินเป็นยาแก้ไข้ หรือใช้ปรุงเป็นยาแก้พิษไข้ พิษกาฬ กระทุ้งพิษไข้หวัด ไข้เหนือ ไข้พิษ ไข้เพื่อดีพิการ ถอนพิษไข้ทุกชนิด ช่วยลดความร้อนในร่างกาย ด้วยการใช้รากสด 1 ราก นำมาตำให้ละเอียด ผสมกับน้ำฝนหรือเหล้าโรง คั้นเอาน้ำกินเป็นยา (ราก) ส่วนต้นมีสรรพคุณเป็นยาขับพิษไข้ทุกชนิด (ต้น)
3.รากมีรสจืดขื่น มีสรรพคุณเป็นยาแก้ร้อนในกระหายน้ำ ส่วนต้นมีรสจืดเฝื่อน ใช้เป็นยาแก้ร้อนใน (ราก, ต้น)
4.ต้นและรากมีสรรพคุณเป็นยาขับยาเสมหะให้ลงเบื้องต่ำ ด้วยการใช้รากสดนำมาต้มกับน้ำกินเป็นยาขับเสมหะ (ราก, ต้น)
5.ช่วยแก้อาเจียน (ราก)
6.รากและใบมีสรรพคุณเป็นยาแก้หืด หืดไอ (ราก, ใบ)
7.รากสดนำมาต้มต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้พิษได้ทุกชนิด (ราก)
8.รากสดนำมาตำเอากากพอกบริเวณปากแผลเป็นยาแก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย แก้พิษงู ช่วยดับพิษฝี แก้อาการแพ้ อักเสบ ปวดบวม (ราก)
9.ตำรับยาพื้นบ้านล้านนาจะใช้รากไม้เท้ายายม่อมผสมกับเหง้าว่านกีบแรด ใบพิมเสนต้น เนระพูสีทั้งต้น ใช้น้ำซาวข้าว และน้ำเกสรบุนนาคเป็นน้ำกระสายยา ปั้นเป็นลูกกลอน ใช้กินเป็นยาถอนพิษไข้กาฬ หรืออาการไข้ที่มีตุ่มบนผิวหนัง และตุ่มอาจมีสีดำ (ราก)
10.ตำรายาไทยจะใช้รากเท้ายายม่อมเป็นตัวยาใน "พิกัดยาเบญจโลกวิเชียร" (ประกอบไปด้วยรากเท้ายายม่อม, รากคนทา, รากชิงชี่, รากย่านาง และรากมะเดื่อชุมพร) มีสรรพคุณโดยรวมคือแก้ไข้พิษ ไข้กาฬ ไข้ต่าง ๆ แก้ไข้เพื่อดีและโลหิต และช่วยถอนพิษผิดสำแดง เป็นต้น (ราก)
ภาพ/สุพล บ่อคุ้ม